ORDU VALİLİĞİ PERŞEMBE YAYLASI’NDAKİ MADEN SAHASI İÇİN ALINAN ‘YÜRÜTMEYİ DURDURMA’ KARARINA İTİRAZ ETTİ

Onur DURMUŞ

Perşembe yaylarını ve mendereslerini olumsuz etkileyecek olan maden arama sondaj çalışmaları, Ordu İdare Mahkemesi'nin verdiği "yürütmeyi durdurma" kararıyla 8 Ekim’de durdurulmuştu. Maden şirketinin ise yapılan başvuruyu ele geçirerek mahkeme görülmeden 7 Ekim’de jet hızıyla Çevre Şehircilik Bakanlığı’ndan “ÇED’e gerek yoktur” yazısı aldığı ortaya çıkmıştı. Mahkeme kararında, sondajla yapılan arama çalışmalarının Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) gerektirdiği ve sondajın meralara, mendereslere zarar vereceği ifade edilmişti.

Kararda ayrıca, tahsis kararı değişikliğinin yapılmadığı, Mera Kurulu Kararı öncesi teknik ekibin eksik oluşturulduğu ve ilgili kurumlardan izin alınmadığı da vurgulandı. Mahkeme, hukuka aykırı bu işlem devam ederse çevreye telafisi güç zararlar verebileceği gerekçesiyle yürütmeyi durdurma kararı vermişti. Ordu Valiliği ise mahkemeye sunduğu belgede “Mera kurulunun oluşumunda hukuka aykırılık bulunmadığı ve hukuka uygun olarak oluşturulduğu bu sebeple yürütmeyi durdurma kararı verilemeyeceğini” ifade ettiği itiraz dilekçesini mahkemeye sundu.

NE OLMUŞTU?

Ordu Valiliği tarafından oluşturulan Mera kurulu ilk olarak “Taşzemin İnşaat Madencilik Enerji Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin MAPEG tarafından ihale edilen 202201081 numaralı arama ruhsatına istinaden yayla ve mera alanında yapacağı yol ve sondaj faaliyetleri için izin istediğini, bu faaliyetlerin mera, yayla ve mendereslere zarar vereceğini ve uygun bulunmadığını” belirterek talebi reddetmişti.

VALİLİĞE BASKI MI YAPILIYOR?

Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı ve Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü ise Perşembe Yaylası’nda toplam 12 adet sondaj sahası için Ordu Valiliği’nin ve Mera Kurulu’nun böyle bir yetkisi olmadığını belirterek; “2109/2017 tarih ve 30187 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Maden Yönetmeliğinin "Mera Alanlarında Madencilik Faaliyetleri" başlığı altındaki 114 inci maddesinin birinci fıkrasında “Maden arama ruhsat sahibi, mera, yaylak ve kışlakların bulunduğu alanlarda; sondaj, yarma, galeri gibi fiziki müdahale gerektiren maden arama faaliyetleri yapılmadan önce gerekli belgelerle İl Tarım Müdürlüğüne bir dilekçe ile başvurur. Başvuru tarihinden itibaren otuz gün içinde İl Tarım Müdürlüğü tarafından yapılan değerlendirme sonucu uyulması gereken esaslar belirlenerek mera tahsis amacı değiştirilmeden izin verilir. Bu faaliyetler sonrası maden arama ruhsat sahibi, faaliyette bulunduğu bölgeleri düzenleyerek en geç altı ay içinde çevre ile uyumlu hale getirir Maden arama ruhsat sahibi faaliyetlerini, verdiği bilgi doğrultusunda yapmak zorundadır." hükmü bulunmaktadır. Bu nedenle; dilekçede belirtilen hususlar ile ilgili olarak yukarıda belirtilen hüküm çerçevesinde işlem tesis edilmesi yapılan talebin değerlendirilerek mevzuatınız gereği tespit edilecek eksikliklerin olması halinde ruhsat sahibinden istenilmesi ve sonucundan genel müdürlüğümüze bilgi verilmesini rica ederim” diyerek kararın ilgili yönetmelikle yetkiniz yok diyerek kabul etmemiş ve bir an önce valilik tarafından izin verilmesini istemişti. Bu gelişmeler sonrasında ise “Taşzemin İnşaat Madencilik Enerji Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin sondaj ve yol açma izinleri hızlıca verilmiş ve sondaj makinaları çalışmak için bölgeye gelmişti. Ordu Çevre Derneği ve Aybastı Korgan Yaylalarını Koruma Platformu mahkemeye başvurarak yürütmeyi durdurma kararı almıştı.

Karar sonrası “Taşzemin İnşaat Madencilik Enerji Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş.” aynı gün Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan 1 günde jet hızıyla ‘ÇED’e gerek yoktur” görüş yazısını mahkemeye sunmuştu ve yürütmeyi durdurma kararına itiraz etmişti. Doğa savunucularının yaptığı başvuruların 15 gün sonra yanıt bulmasına rağmen maden firmasının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na yaptığı başvurunun 1 gün içerisinde sonuçlanması ise tartışmalara neden olmuştu.

BİR HAMLE DE VALİLİK’TEN

Yürütmeyi durdurma kararına karşılık Bölge idare mahkemesine yapılan başvuruya da Ordu Valiliği dilekçe göndererek Mera Kurulu oluşumu gerekçe gösterilerek ‘Yürütmeyi durdurma’ kararı verilemeyeceğini belirterek yürütmeyi durdurma kararının kaldırılmasını talep etti. 4342 sayılı Mera Kanunu ve Yönetmeliği yasal mevzuatı gerekçe gösterilerek yazılan itirazda Ordu Valiliği şu ifadelere yer verdi: “Öncelikle yürütmenin durdurulması kararının kaldırılmasını, haksız ve hukuki dayanaktan yoksun davanın reddine, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim”

MADEN ŞİRKETİNDEN İTİRAZ

Şirket ise itiraz dilekçesinde; -“Yürütmeyi durdurma kararının verildiği aynı gün” 07.102024 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan alınan “ ÇED Kapsam dışı” raporunun mahkemeye sunulduğu, - Mendereslere denk gelen bazı bölümlerin izin kapsamından çıkarıldığını, - Mera kurulunda teknik bilirkişinin ziraat mühendisi olduğunu ve kanuna uygun olduğunu” belirterek yürütmeyi durdurma kararının kaldırılmasını istedi. Perşembe yaylası menderesleri, tatlı su kaynakları olması dışında, bölge de dünya da sadece iki yerde bulunan tatlı su midyelerini de barındırıyor. Turizm ve doğa harikası olan yaylanın sadece ziraat bilirkişisi ile sondaj izni verilmesi ise akıllarda “ Yine mi ?” sorusunu beraberinde getiriyor.

DEVLET KURUMLARI MADENCİLER İÇİN JET HIZIYLA KARARLAR ALIYOR

Akıllara gelen bir başka soru ise sondaj yapmak isteyen maden firmasının bu kararları devlet kurumlarından nasıl jet hızıyla alabildiği ve mahkemeye sunabildiği oldu. İlgili maden kanunu son 22 yılda 21 kez değişmiş ve kamulaştırma orman alanları ve su kullanımı dâhil maden firmalarına birçok kolaylık sağlayan kanunlar Cumhurbaşkanı onayı ile hayata geçirilmişti. Bölge halkı ve doğa severler ise mücadeleye devam edeceklerini vurguladılar